第七章 講學時光(1 / 3)

《醉翁亭記》reference_book_ids\":[7024903102301998111]}],\"27\":[{\"annotation_type\":\"0pos_info_v2\":{\"end_container_index\":27,\"end_element_index\":0,\"end_element_offset\":84,\"start_container_index\":27,\"start_element_index\":0,\"start_element_offset\":79},\"quote_content\":\"《傳習錄》reference_book_ids\":[7217749727251532800,7350202722475314238,6915002082420329486,7310139920729771044,7350196208331148350,7349025285947280446,7109046336032345118,7316100906137684992,6947647383182281764,7267077381385358336,7316473148398898210,7294563932763589642,7332306285733366846]}],\"131\":[{\"annotation_type\":\"0pos_info_v2\":{\"end_container_index\":131,\"end_element_index\":0,\"end_element_offset\":7,\"start_container_index\":131,\"start_element_index\":0,\"start_element_offset\":2},\"quote_content\":\"《傳習錄》reference_book_ids\":[7217749727251532800,7350202722475314238,6915002082420329486,7310139920729771044,7350196208331148350,7349025285947280446,7109046336032345118,7316100906137684992,6947647383182281764,7267077381385358336,7316473148398898210,7294563932763589642,7332306285733366846]}],\"193\":[{\"annotation_type\":\"0pos_info_v2\":{\"end_container_index\":193,\"end_element_index\":0,\"end_element_offset\":136,\"start_container_index\":193,\"start_element_index\":0,\"start_element_offset\":132},\"quote_content\":\"《大學》reference_book_ids\":[7316418777317379108,7316414833992141835,7338283891867798590,7294563917915753510,7310141651521899554,7330852640315690046,7385136063708154904,7338310415656422462,7107503072141642759]}],\"236\":[{\"annotation_type\":\"0pos_info_v2\":{\"end_container_index\":236,\"end_element_index\":0,\"end_element_offset\":256,\"start_container_index\":236,\"start_element_index\":0,\"start_element_offset\":252},\"quote_content\":\"《太玄》reference_book_ids\":[7200244395218570301]},{\"annotation_type\":\"0pos_info_v2\":{\"end_container_index\":236,\"end_element_index\":0,\"end_element_offset\":273,\"start_container_index\":236,\"start_element_index\":0,\"start_element_offset\":269},\"quote_content\":\"《太玄》reference_book_ids\":[7200244395218570301]},{\"annotation_type\":\"0pos_info_v2\":{\"end_container_index\":236,\"end_element_index\":0,\"end_element_offset\":256,\"start_container_index\":236,\"start_element_index\":0,\"start_element_offset\":252},\"quote_content\":\"《太玄》reference_book_ids\":[7200244395218570301]},{\"annotation_type\":\"0pos_info_v2\":{\"end_container_index\":236,\"end_element_index\":0,\"end_element_offset\":273,\"start_container_index\":236,\"start_element_index\":0,\"start_element_offset\":269},\"quote_content\":\"《太玄》reference_book_ids\":[7200244395218570301]},{\"annotation_type\":\"0pos_info_v2\":{\"end_container_index\":236,\"end_element_index\":0,\"end_element_offset\":251,\"start_container_index\":236,\"start_element_index\":0,\"start_element_offset\":247},\"quote_content\":\"《易經》reference_book_ids\":[7071200618584525854,7316443247922908222]},{\"annotation_type\":\"0pos_info_v2\":{\"end_container_index\":236,\"end_element_index\":0,\"end_element_offset\":290,\"start_container_index\":236,\"start_element_index\":0,\"start_element_offset\":286},\"quote_content\":\"《易經》reference_book_ids\":[7071200618584525854,7316443247922908222]},{\"annotation_type\":\"0pos_info_v2\":{\"end_container_index\":236,\"end_element_index\":0,\"end_element_offset\":251,\"start_container_index\":236,\"start_element_index\":0,\"start_element_offset\":247},\"quote_content\":\"《易經》reference_book_ids\":[7071200618584525854,7316443247922908222]},{\"annotation_type\":\"0pos_info_v2\":{\"end_container_index\":236,\"end_element_index\":0,\"end_element_offset\":290,\"start_container_index\":236,\"start_element_index\":0,\"start_element_offset\":286},\"quote_content\":\"《易經》reference_book_ids\":[7071200618584525854,7316443247922908222]}],\"119\":[{\"annotation_type\":\"0pos_info_v2\":{\"end_container_index\":119,\"end_element_index\":0,\"end_element_offset\":16,\"start_container_index\":119,\"start_element_index\":0,\"start_element_offset\":12},\"quote_content\":\"《大學》reference_book_ids\":[7316418777317379108,7316414833992141835,7338283891867798590,7294563917915753510,7310141651521899554,7330852640315690046,7385136063708154904,7338310415656422462,7107503072141642759]}],\"217\":[{\"annotation_type\":\"0pos_info_v2\":{\"end_container_index\":217,\"end_element_index\":0,\"end_element_offset\":7,\"start_container_index\":217,\"start_element_index\":0,\"start_element_offset\":2},\"quote_content\":\"《傳習錄》reference_book_ids\":[7217749727251532800,7350202722475314238,6915002082420329486,7310139920729771044,7350196208331148350,7349025285947280446,7109046336032345118,7316100906137684992,6947647383182281764,7267077381385358336,7316473148398898210,7294563932763589642,7332306285733366846]}],\"259\":[{\"annotation_type\":\"0pos_info_v2\":{\"end_container_index\":259,\"end_element_index\":0,\"end_element_offset\":7,\"start_container_index\":259,\"start_element_index\":0,\"start_element_offset\":2},\"quote_content\":\"《傳習錄》reference_book_ids\":[7217749727251532800,7350202722475314238,6915002082420329486,7310139920729771044,7350196208331148350,7349025285947280446,7109046336032345118,7316100906137684992,6947647383182281764,7267077381385358336,7316473148398898210,7294563932763589642,7332306285733366846]}],\"268\":[{\"annotation_type\":\"0pos_info_v2\":{\"end_container_index\":268,\"end_element_index\":0,\"end_element_offset\":7,\"start_container_index\":268,\"start_element_index\":0,\"start_element_offset\":2},\"quote_content\":\"《傳習錄》reference_book_ids\":[7217749727251532800,7350202722475314238,6915002082420329486,7310139920729771044,7350196208331148350,7349025285947280446,7109046336032345118,7316100906137684992,6947647383182281764,7267077381385358336,7316473148398898210,7294563932763589642,7332306285733366846]}],\"159\":[{\"annotation_type\":\"0pos_info_v2\":{\"end_container_index\":159,\"end_element_index\":0,\"end_element_offset\":165,\"start_container_index\":159,\"start_element_index\":0,\"start_element_offset\":159},\"quote_content\":\"《醉翁亭記》reference_book_ids\":[7024903102301998111]}],\"38\":[{\"annotation_type\":\"0pos_info_v2\":{\"end_container_index\":38,\"end_element_index\":0,\"end_element_offset\":7,\"start_container_index\":38,\"start_element_index\":0,\"start_element_offset\":2},\"quote_content\":\"《傳習錄》reference_book_ids\":[7217749727251532800,7350202722475314238,6915002082420329486,7310139920729771044,7350196208331148350,7349025285947280446,7109046336032345118,7316100906137684992,6947647383182281764,7267077381385358336,7316473148398898210,7294563932763589642,7332306285733366846]}],\"132\":[{\"annotation_type\":\"0pos_info_v2\":{\"end_container_index\":132,\"end_element_index\":0,\"end_element_offset\":131,\"start_container_index\":132,\"start_element_index\":0,\"start_element_offset\":126},\"quote_content\":\"《傳習錄》reference_book_ids\":[7217749727251532800,7350202722475314238,6915002082420329486,7310139920729771044,7350196208331148350,7349025285947280446,7109046336032345118,7316100906137684992,6947647383182281764,7267077381385358336,7316473148398898210,7294563932763589642,7332306285733366846]}],\"135\":[{\"annotation_type\":\"0pos_info_v2\":{\"end_container_index\":135,\"end_element_index\":0,\"end_element_offset\":7,\"start_container_index\":135,\"start_element_index\":0,\"start_element_offset\":3},\"quote_content\":\"《大學》reference_book_ids\":[7316418777317379108,7316414833992141835,7338283891867798590,7294563917915753510,7310141651521899554,7330852640315690046,7385136063708154904,7338310415656422462,7107503072141642759]}],\"216\":[{\"annotation_type\":\"0pos_info_v2\":{\"end_container_index\":216,\"end_element_index\":0,\"end_element_offset\":244,\"start_container_index\":216,\"start_element_index\":0,\"start_element_offset\":240},\"quote_content\":\"《禮記》reference_book_ids\":[7316430501483383817,7330851300051012670,7316123642176212020,7107503072137464846,7337204639990828094,7316124677728898059,7337204643136556094,7332297599984094270,7294565314270858274,7385136054489058329]}],\"58\":[{\"annotation_type\":\"0pos_info_v2\":{\"end_container_index\":58,\"end_element_index\":0,\"end_element_offset\":135,\"start_container_index\":58,\"start_element_index\":0,\"start_element_offset\":131},\"quote_content\":\"《楚辭》reference_book_ids\":[7267077381741874233,7294563915671800842,7332367369500625982,7329709512141589566,7315983164411743271,7316066474987097100,7078173536837192717,7310139920494890025,6874386773061929992,7071200621746981896]}],\"82\":[{\"annotation_type\":\"0pos_info_v2\":{\"end_container_index\":82,\"end_element_index\":0,\"end_element_offset\":100,\"start_container_index\":82,\"start_element_index\":0,\"start_element_offset\":96},\"quote_content\":\"《周易》reference_book_ids\":[7078188293409475614,7337514901591559230,7337514907253886014,7298982705646013452,7316123650665483300,7337581059103525950,7337514990791822398,7329815779082259518,7337514909523004478,7340577597308275774,7329782912742591550,7294567284876512294,7316460614514117694,7107503072158419981,7385136063930436633]}],\"289\":[{\"annotation_type\":\"0pos_info_v2\":{\"end_container_index\":289,\"end_element_index\":0,\"end_element_offset\":27,\"start_container_index\":289,\"start_element_index\":0,\"start_element_offset\":24},\"quote_content\":\"《書》reference_book_ids\":[7314190537886534708]}],\"133\":[{\"annotation_type\":\"0pos_info_v2\":{\"end_container_index\":133,\"end_element_index\":0,\"end_element_offset\":20,\"start_container_index\":133,\"start_element_index\":0,\"start_element_offset\":15},\"quote_content\":\"《傳習錄》reference_book_ids\":[7217749727251532800,7350202722475314238,6915002082420329486,7310139920729771044,7350196208331148350,7349025285947280446,7109046336032345118,7316100906137684992,6947647383182281764,7267077381385358336,7316473148398898210,7294563932763589642,7332306285733366846]}],\"214\":[{\"annotation_type\":\"0pos_info_v2\":{\"end_container_index\":214,\"end_element_index\":0,\"end_element_offset\":28,\"start_container_index\":214,\"start_element_index\":0,\"start_element_offset\":24},\"quote_content\":\"《大學》reference_book_ids\":[7316418777317379108,7316414833992141835,7338283891867798590,7294563917915753510,7310141651521899554,7330852640315690046,7385136063708154904,7338310415656422462,7107503072141642759]}],\"285\":[{\"annotation_type\":\"0pos_info_v2\":{\"end_container_index\":285,\"end_element_index\":0,\"end_element_offset\":37,\"start_container_index\":285,\"start_element_index\":0,\"start_element_offset\":33},\"quote_content\":\"《四書》reference_book_ids\":[7356070706137812030,7329791660525620286]}],\"49\":[{\"annotation_type\":\"0pos_info_v2\":{\"end_container_index\":49,\"end_element_index\":0,\"end_element_offset\":44,\"start_container_index\":49,\"start_element_index\":0,\"start_element_offset\":40},\"quote_content\":\"《大學》reference_book_ids\":[7316418777317379108,7316414833992141835,7338283891867798590,7294563917915753510,7310141651521899554,7330852640315690046,7385136063708154904,7338310415656422462,7107503072141642759]}],\"110\":[{\"annotation_type\":\"0pos_info_v2\":{\"end_container_index\":110,\"end_element_index\":0,\"end_element_offset\":16,\"start_container_index\":110,\"start_element_index\":0,\"start_element_offset\":12},\"quote_content\":\"《大學》reference_book_ids\":[7316418777317379108,7316414833992141835,7338283891867798590,7294563917915753510,7310141651521899554,7330852640315690046,7385136063708154904,7338310415656422462,7107503072141642759]}],\"233\":[{\"annotation_type\":\"0pos_info_v2\":{\"end_container_index\":233,\"end_element_index\":0,\"end_element_offset\":17,\"start_container_index\":233,\"start_element_index\":0,\"start_element_offset\":13},\"quote_content\":\"《太玄》reference_book_ids\":[7200244395218570301]}],\"25\":[{\"annotation_type\":\"0pos_info_v2\":{\"end_container_index\":25,\"end_element_index\":0,\"end_element_offset\":227,\"start_container_index\":25,\"start_element_index\":0,\"start_element_offset\":210},\"quote_content\":\"《王陽明大傳:知行合一的心學智慧》reference_book_ids\":[6895619459201895432]}],\"19\":[{\"annotation_type\":\"0pos_info_v2\":{\"end_container_index\":19,\"end_element_index\":0,\"end_element_offset\":7,\"start_container_index\":19,\"start_element_index\":0,\"start_element_offset\":2},\"quote_content\":\"《傳習錄》reference_book_ids\":[7217749727251532800,7350202722475314238,6915002082420329486,7310139920729771044,7350196208331148350,7349025285947280446,7109046336032345118,7316100906137684992,6947647383182281764,7267077381385358336,7316473148398898210,7294563932763589642,7332306285733366846]}],\"22\":[{\"annotation_type\":\"0pos_info_v2\":{\"end_container_index\":22,\"end_element_index\":0,\"end_element_offset\":7,\"start_container_index\":22,\"start_element_index\":0,\"start_element_offset\":2},\"quote_content\":\"《傳習錄》reference_book_ids\":[7217749727251532800,7350202722475314238,6915002082420329486,7310139920729771044,7350196208331148350,7349025285947280446,7109046336032345118,7316100906137684992,6947647383182281764,7267077381385358336,7316473148398898210,7294563932763589642,7332306285733366846]}],\"134\":[{\"annotation_type\":\"0pos_info_v2\":{\"end_container_index\":134,\"end_element_index\":0,\"end_element_offset\":6,\"start_container_index\":134,\"start_element_index\":0,\"start_element_offset\":1},\"quote_content\":\"《傳習錄》reference_book_ids\":[7217749727251532800,7350202722475314238,6915002082420329486,7310139920729771044,7350196208331148350,7349025285947280446,7109046336032345118,7316100906137684992,6947647383182281764,7267077381385358336,7316473148398898210,7294563932763589642,7332306285733366846]}],\"264\":[{\"annotation_type\":\"0pos_info_v2\":{\"end_container_index\":264,\"end_element_index\":0,\"end_element_offset\":365,\"start_container_index\":264,\"start_element_index\":0,\"start_element_offset\":360},\"quote_content\":\"《傳習錄》reference_book_ids\":[7217749727251532800,7350202722475314238,6915002082420329486,7310139920729771044,7350196208331148350,7349025285947280446,7109046336032345118,7316100906137684992,6947647383182281764,7267077381385358336,7316473148398898210,7294563932763589642,7332306285733366846]}],\"29\":[{\"annotation_type\":\"0pos_info_v2\":{\"end_container_index\":29,\"end_element_index\":0,\"end_element_offset\":70,\"start_container_index\":29,\"start_element_index\":0,\"start_element_offset\":66},\"quote_content\":\"《大學》reference_book_ids\":[7316418777317379108,7316414833992141835,7338283891867798590,7294563917915753510,7310141651521899554,7330852640315690046,7385136063708154904,7338310415656422462,7107503072141642759]}],\"113\":[{\"annotation_type\":\"0pos_info_v2\":{\"end_container_index\":113,\"end_element_index\":0,\"end_element_offset\":142,\"start_container_index\":113,\"start_element_index\":0,\"start_element_offset\":138},\"quote_content\":\"《大學》reference_book_ids\":[7316418777317379108,7316414833992141835,7338283891867798590,7294563917915753510,7310141651521899554,7330852640315690046,7385136063708154904,7338310415656422462,7107503072141642759]}]},\"author_speak\":\"code\":0,\"compress_status\":1,\"content\":\"  1.京城講學開示弟子

“明鏡論”

正德五年秋天,作惡多端的頭號大宦官劉瑾倒台,京城內大清閹黨,有大批職位空出來,給王陽明帶來了機會,他結束了自己在廬陵縣為期七個月的縣令生涯,回到京城。

正德五年十二月,王陽明被任命為南京刑部四川清吏司主事,即當時四川地區的大法官。彼時,王陽明已經開始和湛甘泉、黃宗賢等人結成同盟,共同在京城講學,這個消息讓幾人頗為遺憾。後來,在黃宗賢、楊一清等人的幫助下,王陽明又於正德六年(1511年)正月被提拔為吏部驗封清吏司主事,負責官吏封爵和誥敕草擬等工作,這樣,王陽明便可以繼續留在京城與朋友們一起講學了。

在京城,除了黃宗賢和湛甘泉,還有一位叫應原忠的也加入到王陽明講學的隊伍中來,他也是王陽明的入室弟子。後來,為孝侍雙親,應原忠辭職返鄉,在山中苦讀近十年;後又重新步入官場,出任廣東省右布政使。這自然是後話。

這一年,王陽明在京城向黃宗賢、應原忠闡述“明鏡論”。他曾對他們兩個說:

聖學久不明,學者欲為聖人,必須廓清心體,使纖翳不留,真性始見,方有操持涵養之地。

對於這一教誨,黃、應二人並不甚理解,為了除去他們心中的疑惑,王陽明又於這一年特意作了《答黃宗賢應原忠》(《王文成公全書》卷四),對“明鏡論”作了詳細闡述:

昨晚言似太多,然遇二君,亦不得不多耳。其間以造詣未熟,言之未瑩則有之,然卻自是吾儕一段的實工夫。思之未合,請勿輕放過,當有豁然處也。

聖人之心,纖翳自無所容,自不消磨刮。若常人之心,如斑垢駁雜之鏡,須痛加刮磨一番,盡去其駁蝕,然後纖塵即見,才拂便去,亦自不消費力。到此已是識得仁體矣。

若駁雜未去,其間固自有一點明處,塵埃之落,固亦見得,亦才拂便去。至於堆積於駁蝕之上,終弗之能見也。此學利困勉之所由異,幸弗以為煩難而疑之也。

凡人情好易而惡難,其間亦自有私意氣習纏蔽,在識破後,自然不見其難矣。古之人至有出萬死而樂為之者,亦見得耳。

向時未見得向裏麵意思,此工夫自無可講處。今已見此一層,卻恐好易惡難,便流入禪釋去也。昨論儒釋之異,明道所謂“敬以直內”則有之,“義以方外”則未。畢竟連“敬以直內”亦不是者,已說到八九分矣。

王陽明在這篇書信中重點強調“明鏡論”是一種心的修行,但他又擔心弟子們誤解他的意思,過於專注於心,而將外部事物及人倫道德拋棄,陷入“虛禪”世界,故而引用程顥的話來表明自己的“明鏡論”與佛家“明鏡論”的區別。佛家神秀曰:“身是菩提樹,心如明鏡台。時時勤拂拭,勿使惹塵埃。”慧能則更進一步:“菩提本無樹,明鏡亦非台。本來無一物,何處惹塵埃。”佛家“明鏡”是靜寂虛無,王陽明所謂的“明鏡論”則用“義”的有無和“居敬”的有無來區別儒教與佛教。所以,後世人評價王陽明此說:“一語道破儒釋之別。”